(GLO)- Dù chưa biết sau khi thu hoạch sẽ bán cho ai, nhưng thời gian qua, nhiều hộ dân tại huyện Đak Đoa và Mang Yang đã mạo hiểm đầu tư trồng cây sachi. Thậm chí, có hộ còn chặt bỏ vườn cà phê để trồng loại cây này. Đổ xô trồng cây sachi Theo các nguồn tư liệu, cây sachi (hay sacha inchi, peanut inca, inca inchi) là loài thực vật họ thầu dầu xuất xứ từ Nam Mỹ. Tại Việt Nam, sachi được quảng bá là “vua của các loại hạt”, “siêu thực phẩm mới”, “dầu ăn tốt nhất thế giới”… Axit Omega-3 chứa trong hạt sachi được cho là có 48%-54%, giúp phát triển và nâng cao trí tuệ, giảm cholesterol, điều hòa huyết áp, cân bằng tế bào thần kinh, giảm các nguy cơ đột tử do bệnh tim mạch gây nên…

Anh Đinh bên vườn cây sachi đã cho trái. Ảnh: L.V.N

Cây sachi được trồng khảo nghiệm tại Việt Nam từ năm 2014 với diện tích nhỏ ở các vùng miền núi với sự hỗ trợ kỹ thuật của các cơ quan nghiên cứu khoa học cũng như công ty để đảm bảo đầu ra cho sản phẩm. Còn tại Gia Lai, từ giữa năm 2016, nhiều hộ dân ở huyện Đak Đoa, Mang Yang sau khi nghe về giá trị của loài cây này đã trồng theo kiểu tự phát dù hoàn toàn mờ mịt về đầu ra. Qua tìm hiểu của P.V, gia đình anh Kyim (23 tuổi, thôn TLeo, xã Kdang, huyện Đak Đoa) là một trong những hộ đầu tiên trồng cây sachi. Anh cho biết: “Mình nghe người quen ở Bình Phước bảo rằng giống cây này có hiệu quả kinh tế rất cao vì bên đó đã trồng thử rồi. Mình lên mạng tìm hiểu thêm  thông tin về giống cây này, sau đó nhờ người quen mua giùm hơn 2 kg giống với giá gần 1,5 triệu đồng về trồng”. Mua hạt giống về, gia đình anh Kyim tiến hành ươm và trồng xen canh trên hơn 1 ha cà phê từ tháng 5-2016. Đến nay, cây đã cho trái và 1 tháng tới có thể thu hoạch. Thế nhưng, khi được hỏi gia đình sẽ bán hạt cây này ở đâu thì anh Kyim lắc đầu: “Mình chỉ nghe nói hạt cây này có giá đến 600 ngàn đồng/kg. Với diện tích của nhà mình thì có thể cho đến hơn 1 tấn hạt, nhưng đến giờ vẫn chưa biết sẽ bán ở đâu cả”. Ngoài gia đình anh Kyim, trên địa bàn xã Kdang và huyện Mang Yang cũng có nhiều hộ dân mạo hiểm thử nghiệm trồng loại cây này. Ông Trinh (thôn Bép, xã Đak Djrăng, huyện Mang Yang) cho biết: “Tôi được một người bà con ở Đak Lak bảo cứ trồng loại cây này đi vì nó rất năng suất mà giá lại cao. Nghe vậy nên tôi đem loại cây này về trồng. Sau đó, nhiều bà con trong làng cũng hỏi mua rồi trồng theo. Đến giờ cũng có hàng chục hộ trồng loại cây này rồi”. Đa số các hộ dân trồng cây sachi chỉ bởi thấy người khác làm nên trồng theo. Ngoài ra còn do sachi có thể trồng xen canh với loài cây khác. “Tôi chỉ nghe hạt cây này bán giá cao nên mua về trồng chứ cũng không biết ai mua và họ mua làm gì. Nhà tôi cũng chỉ trồng vài chục cây, giờ cũng có quả rồi. Đến lúc thu hoạch xem họ bán ở đâu thì tôi bán ở đó. Nếu không bán được thì cũng không biết làm gì với loại cây này”-anh Brơc (xã Kdang) chia sẻ. Đáng lo ngại

Chưa có cơ sở thu mua Trao đổi với P.V, ông Lê Tuấn Hùng-Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đak Đoa cho biết: “Hiện tại, Phòng vẫn chưa nhận được báo cáo về diện tích cũng như hiện trạng canh tác của cây sachi. Loài cây này mới du nhập, mà theo nắm bắt được thì trên địa bàn huyện cũng chưa có cơ sở nào thu mua cho bà con. Chúng tôi đang chờ chính quyền các xã báo cáo lại tình hình mới có hướng xử lý tiếp”.

Dù không biết rõ hiệu quả kinh tế cũng như đầu ra cho hạt sachi nhưng nhiều người vẫn ồ ạt trồng, thậm chí có hộ chặt bỏ vườn cà phê để thay thế bằng loại cây này như anh Đinh (trú tại thôn TLeo, xã Kdang). Cách đây vài tháng, anh Đinh đã chặt bỏ hơn 1 ha cà phê kinh doanh rồi dùng thân cây cà phê làm trụ leo cho sachi. Anh Đinh nói: “Cây sachi phát triển khá tốt và nếu cứ như thế này chắc sẽ thu được khoảng 2 kg hạt khô/cây, bán với giá 600 ngàn đồng/kg thì lời hơn trồng cà phê nhiều nên mình mạnh dạn bỏ cà phê thử. Nếu không hiệu quả thì phá sachi trồng cà phê lại. Biết là sẽ lỗ rất nhiều nếu không bán được sachi và cây cà phê trồng mới phải đến 3 năm sau mới thu hoạch được nhưng mình làm mình chịu”. Cũng theo các hộ dân, so với các loại cây đang trồng chủ yếu ở địa phương từ trước tới nay là cà phê và hồ tiêu thì cây sachi dễ chăm sóc hơn. Tuy nhiên, chi phí đầu tư trồng loại cây này không phải là nhỏ. Theo anh Kyim, tính cả tiền giống, tiền phân, công chăm sóc thì 1 ha sachi phải đầu tư ngót nghét gần 50 triệu đồng. “Nếu không có người mua thì số tiền vốn bỏ ra sẽ mất trắng nhưng cứ thử xem thế nào. Nhà tôi trồng xen với cây cà phê nên nếu thấy cây nào hiệu quả hơn thì giữ lại, cây nào không hiệu quả thì chặt phá”-anh Kyim cho biết. Trong khi đó, ông Trương Duy Lộc-Phó Chủ tịch UBND xã Kdang cho biết: “Hiện chúng tôi mới nắm được thông tin về việc nhiều hộ dân trồng sachi trên địa bàn. Tới đây, chúng tôi sẽ cử cán bộ nông nghiệp thống kê lại diện tích cây này sau đó báo cáo với Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện để có phương án chỉ đạo phù hợp. Trước mắt, chúng tôi sẽ khuyến cáo người dân không nên chạy theo phong trào, mở rộng diện tích khi đầu ra chưa đảm bảo, tránh những thiệt hại đáng tiếc”. Lê Văn Ngọc (báo Gia Lai)

HAVE YOU HEARD ABOUT THIS SUPERFOOD? HEALTH BENEFITS OF SACHA INCHI NUTS AND OIL : EXCLUSIVE RENEGADE HEALTH ARTICLE

These dark nuts from South America are full of omega-3 fatty acids. Have you heard of Sacha Inchi nuts? Also called Inca peanuts, these nuts are making a big splash in the world of superfoods. The Sacha Inchi is a plant that grows in the highlands of Peru. It produces a seed that tastes like a nut when roasted. Like many healthy nuts, it’s a great source of omega-3 fatty acids, as well as omega-6s and omega-9s. It also contains vitamin A and E. Can you say healthy snack? A Little More About Sacha Inchi Though the nuts and oil may be new to many of us here in North America, Sacha Inchi has been cultivated in the Amazon rainforest and along the east slope of the lower Andes for 3,000 years. Archaelogists found evidence of them in carvings on Incan tomb vessels. Plants are said to have a long production time, with some producing year after year for decades. Crops are harvested throughout the year, though costs are lower than those of other oil-producing plants. The cold-pressed oil is said to contain about 45 percent omega-3 fatty acid, 36 percent omega 6, and 9 percent omega 9, with 27 percent protein. Some experts are calling it the tasty alternative to fish oil supplements. The oil is used for cooking. It’s said to have a crisp, nutty flavor that’s perfect for salads, meat, fish, poultry, and sprinkled over vegetable dishes. You can use it like olive oil, though it’s said to be lighter, better tasting, and easier for your body to absorb. Sacha Inchi pulp is a by-product used for soap, flour, bread, and in cosmetics and medicinal creams. Health Benefits If you know omega-3s, you can guess at the health benefits of these tasty nuts and oil. Foodies are especially excited about them because the nutrients are apparently easier to digest than those from other sources, so your body can easily take advantage of the healthy properties. Fans say that the oil does not cause gas or irritation, yet it contains more protein than olive oil, and far more omega-3 fatty acids (in the form of linolenic acid) than olive, soy, sunflower, or flax oils. Because of the omega-3 content, Sacha Inchi nuts and oil are likely to positively benefit cardiovascular health. Specifically, they may lower cholesterol levels, boost brain function, ease joint stiffness, help maintain healthy glucose levels, support healthy skin and hair, relieve inflammation througout the body, and support the eyes and optimal vision. Scientific studies specifically on Sacha Inchi are minimal at this point, but considering its composition, these are the likely advantages to be gained by incorporating more of this superfood into the diet. Vegans and raw foodists are especially excited about this food as it provides a plant-based way to get a good supply of omega-3 fatty acids. In addition, the oil is extracted by simple cold pressing, so no refining process is necessary. Because of the antioxidants vitamin E and A, it may also help battle the free radical damage that can lead to premature aging. The nuts are high in protein and amino acids—another plus for vegans. They contain nothing toxic or damaging to good health, so you can eat as many as you like! If you’d like to try Sacha Inchi, try our high quality oil, cold pressed, vegan, and straight from the source in Peru. Or, if you’re looking for the nuts, check your local whole foods store. Have you tried Sacha Inchi? How do you use it? Please share your tips.

* * *

Photo courtesy imontag2002 via Flickr.com. Sources “Sacha Inchi Nuts & Oil,” Amazon Hub, http://www.amazonhub.com/Sacha/sacha-inchi-nuts-and-oil-vitamins-alternative-skin.html. “Sacha Inchi Oil,” OnlyFoods.net, http://www.onlyfoods.net/sacha-inchi-oil.html#sacha-inchi-oil-history. http://renegadehealth.com/